Manipuleren kun je afleren

Terwijl ik praatte zag ik hem steeds meer met zijn armen over elkaar zitten, zijn borst ingezakt, zijn hoofd naar beneden zakkend. “Waar ben ik mee bezig?” Dacht ik. Het verdriet gutste door me heen. “Kijk wat het bij hem teweegbrengt. Is dit je waard? Waarom doe je dat?”

Een scheut van bewustwording bonsde op mijn hart en in mijn keel. Gewelddadig leek het wel. "Ik mishandel mijn man", leek ik te denken. De man waarvan ik houd. En echt, zo erg was het helemaal niet. Ik deed hem geen fysieke pijn. We hadden een gesprek over een samenwerking die we beiden als niet zo bijzonder plezierig hebben ervaren en we probeerden door middel van praten de vinger op de zere plek te leggen. Hierover zijn we het helemaal eens.

Een scheut van bewustwording

Wat gebeurde hier dan wel? Ik beschreef in eerdere posts over mijn bewustzijn en bewustwording tijdens de reis die ik afleg. Soms ervaar ik heel sterk mijn binnenwereld. Soms wordt die zelfs enorm uitvergroot. Dat biedt mij een ongeloofelijke kans om inzicht te krijgen in mijn patronen en gedragingen die niet volledig samenvallen met liefde en licht. Zo'n gebeurtenis is zowel duister als liefdevol en licht tegelijkertijd. Het biedt me de kans om te veranderen, mijn gedrag zonder moeite te veranderen naar gedrag dat past bij mijn liefdevolle, lichte, sprankelende, enthousiaste, nieuwsgierige zelf.

Het inzicht dat ik hier laat zien, toont me dat ik het blijkbaar nogal lastig vind als een ander de zaken niet zo ervaart als ik. Als de neuzen niet dezelfde kant op wijzen. Mijn ervaring is nogal donker en negatief blijkbaar. Au. En ja, het kostte me jarenlang in de spiegel kijken om daar nu voor uit te komen. Op vele minder sterke momenten kreeg ik dit inzicht al eerder. Ik vond mezelf namelijk altijd een lief en positief persoon - het beeld dat mijn ego van mezelf heeft. Ik wilde niet zien dat ik graag klaag en er heerlijk in blijf hangen. Als iemand daaraan niet meedoet, ergert dat me tot op de bodem van mijn gestel. En wat er dan gebeurt? Ik blijf mijn ervaring herhalen en herhalen en herhalen in de hoop dat de ander het licht (nou eerder de duisternis) ziet en erin meegaat. Hij of zij moet en zal erin meegaan. En ik maar praten en klagen en zeuren en daar sloeg de bewustwording dus toe. Ik zag hoe mijn man steeds meer weggedoken zat en moeilijker ging kijken. Het is namelijk best wel een agressie die hieronder schuil gaat, zonder dat dat daadwerkelijk zichtbaar geuit wordt. Ik voelde me een geweldenaar, een misdadiger, alsof ik hem aan het martelen was. Gruwelijk was het gevoel. Ik wilde eruit, weg hier uit die rol. “Wat een onzin. Wie maakt het nou uit of mijn ervaring anders is dan die van de ander. Mij niet. Gaat het iets veranderen? Nee.”

Bij dit soort momenten van bewustwording gaat het hem niet zo zeer om de inzichten die je met je hoofd krijgt, maar vooral de inzichten in je lichaam, je gevoel. Dit gevoel was gruwelijk, walgelijk. Zo wil ik mij namelijk niet voelen en zo wil ik ook niet dat een ander zich voelt. En ik ben de enige die daar de controle over heeft. Ik mag kiezen. Elke dag opnieuw.

Gun jezelf tijd, zelfliefde en oefenruimte

In een poging mezelf te bedaren, vroeg ik hem naar zíjn ervaring. En toch, ik kon het niet loslaten. Ik zat erin vast. En bleef maar “toeslaan”. Zijn woorden kwamen niet goed aan en weer wilde ik horen wat míjn ervaring bevestigde. En ik zag het aan. Het gebeurde. Ik wist het. Ik zag het. En ik kon er niks aan doen. Ik kon het alleen maar zien en accepteren. Een tweede poging lukte me beter. Ik vroeg nogmaals of hij zijn ervaring met me wilde delen. Ditmaal kon ik het al beter horen. Schuld en schaamte zaagden door mijn lijf. Ik oordeelde dat zijn woorden nu teveel op de mijne leken en “het kwaad al geschied was”. Golven van verdriet en wanhoop verdrongen mijn perceptie. Ook al voelde het zo, het was een stap vooruit dat ik beter zijn ervaring kon horen. En die stap voelde goed.

Want dat is wat er gebeurt als je je bewust wordt. Je "licht" schijnt op een donkere plek. En dat licht blijft daarop schijnen. Je kunt het niet meer niet zien. Het is zo moeilijk om het er gewoon te laten zijn, zonder jezelf direct te veroordelen wanneer je zulke inzichten krijgt. Maar gedrag zit verankerd in je systeem, je lichaam, je hersenen. En dat kost wat pogingen en tijd. En een hoop zelfliefde. Je gedrag heeft je namelijk gedurende een bepaalde tijd ondersteund, bijvoorbeeld toen je een jong kind was. Totdat het je niet meer ondersteunt en tegen je gaat werken.

Onbegrip, soms is de herkomst van je patroon je niet meteen duidelijk

Een begripvolle partner helpt natuurlijk ook enorm. Ik ben een dankbare gelukkige met de mijne! Na ons gesprek daalde mijn ervaring pas echt in. Dat schuldgevoel en die schaamte borrelden naar het oppervlak en daaronder kwam verdriet en onbegrip tevoorschijn. Ik begrijp niet waarom het zo belangrijk is voor mij dat zijn ervaring precies de mijne weerspiegelt en waarom ik daar met woord en daad zo ontzettend hard voor werk. Dit uitte ik naar hem. Hoe ongelooflijk onbegrijpelijk ik dat van mezelf vond en hoe ik erin vast leek te zitten. Dat ik zo graag wil dat ieders ervaring een plekje krijgt en in zijn waarde gelaten wordt. Dat dit gedrag er helemaal niet bij past. Hij was erg opgelucht dat ik daar zo mee kwam. Hij wist ook niet hoe hij ermee om moet gaan en zei dat hij zich vaak maar overgeeft of tot stilte vervalt. We gaven elkaar een knuffel, een kus en alles was goed. Ik maakte het bespreekbaar en gaf hem de kans om te uiten wat het met hem doet. Ik luisterde en accepteerde het. Het voelde kwetsbaar. En ook niet-af. Hiermee heb ik niets “opgelost” of “bereikt”. Terwijl ik wel heb erkend wat er in mij omgaat en wat er uiteindelijk gebeurt met de ander. Ik heb het naar het licht gebracht en het zal nu niet meer in het donker kunnen verdwijnen. We kunnen het nu immers niet meer niet zien.